Częsta uprawa buraka cukrowego w płodozmianie może przyczyniać się do
degradacji stanowiska i regresu w plonowaniu. Skutecznym rozwiązaniem na poprawienie
występującego wówczas w glebie ubytku substancji organicznej jest
zastosowanie nawozów zielonych. Najbardziej przydatnym w płodozmianie z burakiem
jest międzyplon ścierniskowy z roślin wysiewanych najczęściej po zbiorze
zbóż. Taki międzyplon "przechowuje" azot oraz wzbogaca glebę w substancję organiczną, wpływa korzystnie na strukturę roli i chroni glebę przed erozją wodną
i wietrzną. Umiejętnie dobrany i udany międzyplon ścierniskowy poprawia strukturę i zdrowotność roli oraz ogranicza zachwaszczenie.
Do najistotniejszych czynników atmosferycznych decydujących o udaniu się
międzyplonu ścierniskowego i o wysokości uzyskiwanych plonów należą: opady, ich
ilość i rozkład, temperatura, a także terminy występowania pierwszych przymrozków.
Analizując te czynniki w okresie lipiec - październik stwierdzono, że najkorzystniejszym
rejonem uprawy międzyplonów ścierniskowych jest zachodnio-południowy pas
Polski: od Krakowa po Zieloną Górę oraz bardziej zawodny pas centralny od Lublina
po Pomorze Zachodnie
.
Dobrym rejonem uprawy jest
też południowa część centralnej Polski, gdzie plony zielonej masy są już jednak trochę
niższe i zawodniejsze. Bardzo duży wpływ na wysokość plonu międzyplonu ścierniskowego
ma termin wysiewu, który uzależniony jest od zbioru przedplonu. Okres wegetacji
międzyplonu ścierniskowego może zatem trwać 50-90 dni, tzn. do spadku średniej
dobowej temperatury do 5oC lub pierwszego przymrozku.
Wśród roślin niemotylkowatych najbardziej cenione są gatunki szybko wschodzące i przyrastające, dobrze zacieniające rolę, dające dużą masę organiczną, która łatwo ulega rozkładowi w okresie od przyorania do wysiewu rośliny następczej.
Do takich należą rośliny krzyżowe - gorczyca biała i rzodkiew oleista,
a także rzepa ścierniskowa, perko oraz facelia i słonecznik.
|
| Gorczyca biała. |
Są one wytrzymałe na
suszę i przymrozki oraz mogą być uprawiane na glebach lżejszych i średnich.
Wysiewa się je nawet do 2 dekady sierpnia. Ujemną cechą roślin krzyżowych jest
fakt, że są żywicielami mątwika burakowego. Należy zatem
unikać uprawy w międzyplonie ścierniskowym rzepaku i rzepiku, zwłaszcza na
stanowiskach, na których zaobserwowano objawy występowania tego szkodnika.
W ostatnich latach pojawiły się nowe odmiany dwu gatunków roślin krzyżowych
- gorczycy białej i rzodkwi oleistej - które oprócz wcześniej wymienionych
typowych walorów rośliny międzyplonowej, posiadają również właściwość biologicznego
zwalczania mątwika burakowego w glebie . Są to tzw. "rośliny pułapkowe", stosowane w rejonach dużej koncentracji
uprawy buraka i rzepaku, pozwalające przy uprawie w międzyplonie ścierniskowym
na ograniczenie populacji nicieni w glebie o ok. 30-45%. Uprawiane w plonie
głównym redukują w sprzyjających warunkach nicienie w glebie nawet o 70-90%. Metoda biologicznego zwalczania mątwika burakowego, którą wykorzystały firmy hodowlane, polega na zachwianiu równowagi w różnicowaniu się płciowym
nicieni żerujących na korzeniach specjalnych odmian gorczycy, bądź też rzodkwi
i przeobrażeniu się większości populacji szkodnika w osobniki męskie, co silnie
ogranicza rozmnażanie i dalszy rozwój populacji mątwika.
Z doświadczenia wynika, że największy
spadek populacji mątwika burakowego występuje w następstwie uprawy w międzyplonie ścierniskowym antymątwikowych odmian rzodkwi oleistej - Colonel o 45,0%
i Remonta o 41,7% . Nieco mniejszą redukcję zagęszczenia mątwika w glebie
stwierdzono po uprawie gorczycy białej - Concertao 36,9% i Maxi o 35,1%.
Odmiana gorczycy białej - Nakielska, która nie posiadała właściwości biologicznego
zwalczania mątwika, przyczyniła się natomiast do bardzo znacznego rozmno
żenia tego szkodnika (o 147%). Spośród polskich odmian gorczycy jedynie
Barka ujawniła w do.wiadczeniach dobre antymątwikowe oddziaływanie (redukcja
populacji mątwika o 27,3-32,6%, w porównaniu do wariantu ugorowanego).
Skutecznym działaniem antymątwikowym charakteryzują się także odmiany rzodkwi: Pegletta, Adagio i Resal oraz gorczycy: Metex, Sirola, Martigena i Salvo.
|
| Rzodkiew oleista. |
Na dobrym stanowisku i przy poprawnej uprawie można uzyskać wysokie,
wartościowe pod względem nawozowym plony rzodkwi oleistej i gorczycy białej
(plon części nadziemnej: rzodkiew oleista ok. 40 t z ha, gorczyca biała ok. 30t
z ha). Z udanymi międzyplonami w/w gatunków ro.lin można wprowadzić do gleby
86-127 kg N/ha, 32-48 kg P2O5/ha, 145-240 kg K2O/ha, 99-135 kg CaO/ha, 14-25 kg MgO/ha i 12-28 kg Na2O/ha (rys. 3). Są to ilości składników zbliżone w wielu
przypadkach do tych, jakie występują w 35 tonach dobrze rozłożonego obornika
bydlęcego. Po przyoraniu roślin międzyplonu ścierniskowego zawarte w nich składniki
pokarmowe są szybciej uwalniane do gleby, niż w przypadku obornika. |
Ostatnio dodane komentarze: 
