Burak ćwikłowy (Beta vulgaris L.) jest rośliną dwuletnią z rodziny komosowatych
(Chenopodiaceae). W pierwszym roku uprawy tworzy zgrubiały korzeń spichrzowy,
a w drugim pęd kwiatostanowy i nasiona.
Częścią jadalną buraka są zarówno
korzenie jak i młode liście, które zawierają nawet więcej białka, soli mineralnych
i witamin niż korzenie.
Burak ćwikłowy pochodzi od dziko rosnącego buraka morskiego (Beta maritima)
występującego głównie na wybrzeżach Morza Śródziemnego, ale także w Środkowo-Zachodniej Azji i u wybrzeży Atlantyku. Dla celów spożywczych i leczniczych
uprawiany był już w starożytności. W Polsce pierwsze wzmianki o nim pochodzą z XIV wieku, ale szerzej zaczęto go uprawiać dopiero z końcem XVI wieku.
Współczesne formy buraka ćwikłowego powstały jednak dopiero w wieku XIX
i XX. W Polsce metodami konwencjonalnymi uprawiany jest na powierzchni 20-22 tys. ha, a pod względem wielkości zbiorów (450-550 tys. ton) zajmuje czwarte
miejsce po kapuście, marchwi i cebuli.
Polska jest czołowym producentem buraka
ćwikłowego w Europie. Produkcja buraków wynosi u nas średnio około 13 kg na
jednego mieszkańca. Produkcja buraków ćwikłowych metodami ekologicznymi
jest jak dotychczas w Polsce prowadzona na niewielką skalę.
Dzięki dobrej trwałości przechowalniczej (nawet przez okres 8-9 miesięcy)
burak ćwikłowy może być spożywany w stanie świeżym prawie przez cały rok.
Oprócz spożycia w stanie świeżym jest cennym surowcem wykorzystywanym powszechnie
w przemyśle przetwórczym do produkcji suszu, mrożonek, różnego
rodzaju konserw, soków pitnych i zagęszczonych, a ostatnio w coraz większym
stopniu, do produkcji naturalnych barwników.
Barwniki betalainowe, a głównie
betanina o barwie czerwono- fioletowej i wulgaksantyna o barwie żółtej posiadają
siłę barwiącą 2 - 3-krotnie większą niż barwniki syntetyczne. Zawartość barwników
betalainowych w soku buraka zależy od odmiany, stopnia dojrzałości, warunków
klimatycznych i wielu innych czynników. U najlepszych odmian zawartość
betaniny w soku dochodzi do 0,3%.
|
| Burak ćwikłowy |
Burak ćwikłowy jest warzywem o wysokich walorach dietetycznych i smakowych,
a także leczniczych. Korzenie buraka zawierają 12-20% suchej masy, 1,5-
2,5% białka, 4-12% cukrów, 0,3% tłuszczów, 1-3% błonnika oraz sole mineralne
wapnia, magnezu, fosforu, potasu, sodu i żelaza. Ponadto, zawiera witaminy C, B2,
karoten, a także kwasy organiczne: jabłkowy, cytrynowy i szczawiowy.
Z dotychczasowych
badań wynika, że korzenie buraka pochodzące z upraw ekologicznych
zawierają na ogół podobne ilości składników odżywczych, soli mineralnych i wita-
min jak z upraw konwencjonalnych. Niemniej jednak, zawierają zwykle nieco więcej
suchej masy oraz mniej azotanów niż pochodzące z upraw konwencjonalnych.
Burak pobudza apetyt i jest lekkostrawny. Jego zaletą jest również niska kaloryczność.
Dzięki dużej zawartości błonnika wpływa korzystnie na procesy trawienne.
Zawarte w nim sole mineralne działają odkwaszająco na organizm ludzki.
Oprócz tego burak ćwikłowy poprawia funkcjonowanie wątroby, zmniejsza kruchość
naczyń krwionośnych, obniża ciśnienie krwi, reguluje poziom cholesterolu,
a dzięki zawartości betaniny wykazuje działanie przeciwnowotworowe. | 
Ostatnio dodane komentarze: 
