Parch jabłoni /Venturia inaequalis/ i parch gruszy /Venturia pirina/ powodują
pogorszenie jakości owoców, przedwczesne opadanie liści, zawiązków i owoców,
osłabienie drzew, zahamowanie wzrostu pędów i zawiązywania pąków na przyszły rok. Pierwsze wysiewy zarodników mogą mieć miejsce przed fazą zielonego
pąka, jednak maksimum wysiewów przypada od fazy różowego pąka do końca
kwitnienia. W miejscu zakażenia, po kilku do kilkunastu dniach, w zależności od
temperatury, pojawiają się oliwkowo-brunatne plamy, na których wytwarzają się
zarodniki konidialne. Zarodniki te łatwo rozprzestrzeniają się z wiatrem i deszczem,
powodując liczne infekcje wtórne na liściach, zawiązkach i owocach. Późno
letnie infekcje owoców mogą ujawnić się dopiero w czasie przechowywania.
Zapobieganie i zwalczanie: zwalczanie parcha jest trudne, zwłaszcza w lata z obfitymi
opadami deszczu. Dlatego w sadach ekologicznych powinno się uprawiać
głównie odmiany odporne na tę chorobę. Podstawą ochrony jest likwidacja źródła
infekcji (porażone liście). W okresie od fazy zielonego pąka do około 10 dni po
kwitnieniu powinna być prowadzona ochrona z zastosowaniem preparatów miedziowych.
Możliwe są tylko zabiegi zapobiegawcze wykonane przed spodziewanym
zagrożeniem. Odstępy między zabiegami będą zależały od tempa przyrostu
liści i pędów. W planowaniu terminów zabiegów bardzo pomocne jest prognozowanie
okresów krytycznych (tabela Millsa, sygnalizatory). Wykonywanie zabiegów
w dalszej części sezonu jest uzależnione od warunków atmosferycznych
(deszcz). Dodatkowe elementy w zwalczaniu parcha to: odpowiednie cięcie drzew
przeciwdziałające nadmiernemu zagęszczeniu koron i utrzymywaniu się wilgoci
przez długi okres; jesienią lub bardzo wczesną wiosną usuwanie i palenie albo
rozdrabnianie i mieszanie z glebą, liści jako źródła patogena; usuwanie porażonych
pędów (ważne szczególnie u grusz).
Zaraza ogniowa /Erwinia amylovora/ atakuje wszystkie organy nadziemnej części
roślin. Największe zagrożenie występuje w okresie kwitnienia drzew i wzrostu
pędów. Wszystkim objawom chorobowym może towarzyszyć wyciek bakteryjny,
który jest wyłączną cechą zarazy ogniowej.
Zapobieganie i zwalczanie: sadzenie wyłącznie zdrowego materiału szkółkarskiego
i odmian o podwyższonej odporności na chorobę, prowadzenie lustracji wszystkich
roślin-gospodarzy (co najmniej 2 razy w roku), wycinanie i palenie porażonych
roślin lub ich części, dezynfekowanie narzędzi do cięcia w denaturacie; w rejonach
zagrożonych - zaniechać nawożenia azotowego, lekko zakwasić glebę, unikać
nawadniania typu deszczownianego i nie wykonywać cięcia letniego; w miarę
możliwości w odległości co najmniej 500 m od sadów i szkółek usunąć dziko rosnące rośliny żywicielskie, zwłaszcza głogi; w rejonach zagrożonych wykonać
opryskiwania preparatami miedziowymi w okresie pękania pąków, kwitnienia, a w
razie potrzeby - wzrostu zawiązków owoców.
|
| Jabłka porażone brunatną zgnilizną. |
Mączniak jabłoni /Podosphaera leucotricha/ hamuje przyrost pędów, powoduje
pogorszenie jakości owoców oraz spadek plonu. Objawy w postaci białego, mą-
czystego nalotu występują na liściach, pędach, owocach i pąkach. Choroba charakteryzuje
się cyklicznością występowania. Po bardzo mroźnych zimach następuje
ograniczenie epidemii, ponieważ wymarznięciu ulegają porażone pąki.
Zapobieganie i zwalczanie: uprawa odmian o mniejszej podatności na mączniaka;
jak najwcześniejsze wycinanie porażonych pędów i liści; od fazy różowego
pąka opryskiwanie drzew preparatami siarkowymi (odstępy między zabiegami dostosować
do tempa przyrostu liści; nie opryskiwać w czasie silnego nasłonecznienia
i upałów).
Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych /Monilinia fructigena/ powoduje na
owocach brunatne plamy gnilne z koncentrycznie ułożonymi skupieniami zarodników.
Porażone owoce wysychają, stają się czarne (mumie) i mogą pozostać na
drzewie do następnego sezonu lub opadać. Choroba może występować także podczas
przechowywania owoców. Rzadko atakuje kwiaty, natomiast w ciepłe i wilgotne
lata mogą być także porażone pędy.
Zapobieganie i zwalczanie: zwalczanie szkodników uszkadzających skórkę owoców;
stosowanie siatek przeciwgradowych (zapobiegają powstawaniu uszkodzeń owoców);
po zbiorze - usuwanie i niszczenie mumii na drzewach i pod nimi; w razie potrzeby
wykonywanie zabiegów preparatami miedziowymi (po opadzie czerwcowym).
Brudna plamistość jabłek /Gloeodes pomigena/ i kropkowana plamistość jabłek /Schizothyrium pomi/ zwykle występują razem i mogą stanowić duży problem
w produkcji ekologicznej. Na skórce owoców powstają szaroczarne plamy
o różnym kształcie (brudna plamistość) lub bardzo drobne kropki zebrane w skupienia
(kropkowana plamistość). Plamy na owocach tworzy ciemno zabarwiona
grzybnia sprawców chorób. Nie dochodzi do gnicia owoców. Choroby występują
w deszczowe lata, na drzewach o gęstych koronach.
Zapobieganie i zwalczanie: prawidłowe cięcie koron zapewniające dobry przewiew
i szybkie obsychanie liści; usunięcie z otoczenia sadu drzew liściastych, np.
jesionu, klonu, lipy, wierzby, będących miejscem zimowania grzybów.
Zgorzel kory jabłoni /Pezicula alba, P.malicorticis/, rak drzew owocowych
/Nectria galligena/ - zgorzel kory powoduje największe szkody w pierwszym roku
po posadzeniu. Ponadto, rany zgorzelowe są źródłem zarodników zakażających
jabłka, w wyniku czego w czasie przechowywania rozwija się gorzka zgnilizna
jabłek. Z kolei rak drzew często występuje w sadach położonych w zagłębieniach
terenu (nawet nieznacznych), a także na stanowiskach o wyższym poziomie wody
gruntowej (na tzw. zimnych glebach).
Zapobieganie i zwalczanie: wybór odpowiedniego stanowiska; zapobieganie powstawaniu
uszkodzeń kory (wczesnowiosenne bielenie drzew); leczenie uszkodzeń
mrozowych (obwiązywanie rafią spękań kory, zabezpieczanie pastami nie
zawierającymi fungicydów); wykonywanie cięcia drzew w dni słoneczne i suche;
zabezpieczanie ran po cięciu (smarowanie pastami bez fungicydów); usuwanie
i palenie porażonych gałęzi; po zbiorze owoców i na początku opadania liści wykonanie
opryskiwań preparatami miedziowymi.
Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia drzew owocowych /Phytophthora cactorum/
- występuje częściej na nisko położonych i słabo zdrenowanych glebach,
sprzyjających utrzymywaniu się wysokiej wilgotności wokół szyjki korzeniowej.
Najczęściej występuje na jabłoniach w wieku 6-10 lat, ma wyniszczający charakter.
Do najbardziej podatnych podkładek jabłoni zalicza się: MM.106, P 1, P 59,
P 14, natomiast do najmniej podatnych: M. 9, P 2, P 22, siewki Antonówki.
Zapobieganie i zwalczanie: sadzenie drzew tylko na podkładkach odpornych
na chorobę; wybór właściwego stanowiska pod sad; unikanie zbyt głębokiego
sadzenia drzew; stworzenie warunków do szybkiego wysychania najbliższego
otoczenia szyjki korzeniowej (po posadzeniu nie formować mis zatrzymujących
wodę, obsypywać piaskiem lub żwirem wokół pnia, usuwać chwasty wokół pnia);
po wczesnym zauważeniu choroby odsłonić szyjkę korzeniową, wyciąć porażoną tkankę, podlać preparatem miedziowym, zasmarować ranę i pozostawić odsłoniętą szyjkę w celu wyschnięcia; silnie porażone drzewa usunąć z sadu i spalić;
zakażoną glebę wybrać i usunąć z sadu; nie sadzić w tym miejscu drzew przez
4-5 lat, w młodych sadach lub przed ich posadzeniem uprawiać rośliny kapustowate
(zwłaszcza gorczycę sarepską- Brassica juncea), które działają niekorzystnie
na rozwój grzyba.
|
| Wynik choroby przechowalniczej jabłek. |
Choroby przechowalnicze: gorzka zgnilizna jabłek (Pezicula spp.), szara pleśń
jabłek /Botryotinia fuckeliana/, mokra zgnilizna jabłek /Penicillium expansum/
Gorzka zgnilizna jabłek powoduje brązowe plamy gnilne wokół przetchlinek,
wolno powiększające się i pokrywające skupieniami zarodników. Zgnilizna przesuwa
się w głąb jabłka. Szara pleśń objawia się plamami gnilnymi wokół kielicha
owocu lub uszkodzenia skórki. Zgnilizna jest jędrna, pokrywa się strzępkami grzybni,
która zakaża sąsiednie, zdrowe owoce. Tworzy się 'gniazdo gnilne' obejmujące coraz więcej owoców w miarę wydłużania się okresu przechowywania. Mokra
zgnilizna powoduje plamy gnilne wokół miejsc uszkodzenia skórki. Zgnilizna jest
bardzo miękka, wodnista, o nieprzyjemnym zapachu. Pokrywa się zielononiebieskimi
skupieniami pylących zarodników konidialnych. Oprócz strat spowodowanych
gniciem szkodliwość choroby polega na niebezpieczeństwie występowania
w owocach patuliny wytwarzanej przez patogena.
Zapobieganie i zwalczanie: nie uprawianie w pobliżu sadu truskawek i malin (szara
pleśń); usuwanie zgorzeli na pędach i zabezpieczanie ran po cięciu (gorzka zgnilizna);
zbieranie jabłek w optymalnym terminie; zapobieganie uszkodzeniom owoców
(ostrożny zbiór i transport); nie zbieranie mokrych owoców; dobra wentylacja
chłodni i prawidłowe ustawienie skrzynek w komorach zapewniające ruch powietrza;
przechowywanie owoców w czystych skrzynkach; przestrzeganie warunków
przechowywania.
Choroby wirusowe i fitoplazmatyczne: mozaika jabłoni, proliferacja jabłoni,
zamieranie gruszy, żółtaczka nerwów gruszy.
Zapobieganie i zwalczanie: zakładanie sadów wyłącznie ze zdrowego materiału
szkółkarskiego; odpowiednia lokalizacja sadów (izolacja przestrzenna); systematyczne
zwalczanie szkodników- wektorów wirusów i fitoplazm (skoczki, miodówki);
prowadzenie systematycznych lustracji sadów, usuwanie porażonych drzew. |
Ostatnio dodane komentarze: 
