Ekologiczne metody ochrony roślin opierają się głównie na wykorzystaniu do
zwalczania chorób i szkodników ich wrogów naturalnych (pożyteczne mikroorganizmy,
drapieżne i pożyteczne owady, owadożerne ptaki i ssaki) oraz związków pochodzenia
mineralnego i roślinnego. Środki ochrony roślin pochodzenia naturalnego
są na ogół mniej efektywne niż związki syntetyczne, działają prawie wyłącznie powierzchniowo
i kontaktowo oraz nie rozprzestrzeniają się systemicznie w roślinach.
Ponadto, okres ich działania jest zwykle krótszy niż związków syntetycznych. Metody
ekologiczne nie dają gwarancji uzyskania w każdym czasie i miejscu odpowiedniej
ilości plonu o zadowalającej jakości. Do stosowania w sadach ekologicznych
dopuszcza się syntetyczne biologicznie czynne substytuty oraz organizmy żywe, o których
będzie mowa przy opisie zwalczania konkretnych chorób i szkodników.
 U podstaw ograniczania występowania organizmów szkodliwych w uprawach
prowadzonych metodami ekologicznymi leży poznanie biologii i ekologii szkodników
oraz czynników chorobotwórczych, a także ich antagonistów. Wiedza dotycząca tych zagadnień pozwala na opracowanie metody lub zespołu metod przeciwdziałających szkodliwości agrofagów.
Grupa
|
Preparaty
|
Rodzaj i przeznaczenie
|
Środki zawierające
Miedź
|
Champion 50 WP,
Cuproxat 345 SC,
Funguran-OH 50 WP,
Kocide 101 WP, Mag 50WP,
Miedzian 50 WG/WP,
Miedzian Extra 350 SC
|
Fungicydy (rak bakteryjny drzew pestkowych,
brunatna zgnilizna drzew pestkowych,
dziurkowatość liści drzew pestkowych,
torbiel śliwy, kędzierzawość liści
brzoskwini)
|
Środki zawierające
woski
|
Balsam sadowniczy PA,
Baumwachs Pomona PA,
Tervanol PA
|
Do zabezpieczania ran po cięciu.
|
Środki zawierające
olej parafinowy
|
Paroil 95 SC
Promanal 60 EC
|
Insektycydy (zwalczają przędziorki -
głównie jaja - i misecznika śliwowego).
|
|
Para Sommer 75 EC
|
Insektycyd (zwalcza przędziorki, głównie
jaja, również larwy i pierwsze stadium nimf).
|
Środki zawierające
oleje mineralne
|
|
Insektycydy (zwalczają przędziorki - głównie
jaja - szpeciele, jaja zimowe mszyc, jaja miodówek,
jaja piędzików, skorupiki, miseczniki)
|
Środki zawierające
mikroorganizmy
|
Polagrocyna PC
(bakterie Agrobacterium
radiobacter K84)
Dipel 3,2 WP
(kryształki i przetrwalniki
Bacillus thuringensis var.
Kurstaki)
Thuridan-Krem PA
(kryształki i przetrwalniki
Bacillus thuringensis Berliner)
|
Bakteriocyd (guzowatość korzeni).
Insektycyd (zwalcza gąsienice zjadające liście
na drzewach i krzewach owocowych).
Insektycyd (zwalcza gąsienice motyli żerujące na drzewach i krzewach owocowych).
|
Środki zawierające
żywe organizmy
|
Larvanem
(nicień Heterorhobolitis
megidis)
|
Insektycyd (zwalcza opuchlaki i pędraki).
|
Środki zawierające
naturalne pyretrum
|
|
Insektycyd zwalcza szkodniki uszkadzające pąki, liście i owoce
|
Piasek kwarcowy
|
Repentol 6 PA
(piasek kwarcowy i glinka
malarska)
|
Repelent (odstrasza zające, dzikie króliki,
sarny i jelenie).
|
Szare mydło
(mydło potasowe)
|
|
Insektycyd zwalczający mszyce
|
 Niechemiczne metody ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami należą
do najważniejszych elementów ekologicznej produkcji owoców. Obejmują one
metody: agrotechniczne, mechaniczne i biologiczne. Spośród metod agrotechnicznych
można uwzględnić między innymi cięcie drzew z szerokimi kątami rozwidleń
i luźnymi koronami, w których patogenny i szkodniki mają gorsze warunki
rozwoju, zabiegi mechaniczne, usuwanie opadłych liści, porażonych owoców (tzw.
mumii), porażonych pędów, konarów, a nawet całych drzew. Możliwe jest także
zaprawianie korzeni drzewek przed sadzeniem preparatem o nazwie Polagrocyna,
dzięki temu zapobiega się guzowatości korzeni, a także wykorzysuje roztocze drapieżne
z rodziny Phytoseiidae do ograniczania występowania przędziorków.
 Niezwykle ważne w ekologicznej produkcji jest przewidywanie i właściwa
ocena zagrożenia ze strony szkodników i patogenów. Monitoringu dokonuje się
wizualnie, bądź też przez strząsanie, czerpakowanie i odławianie. Rozwój badań
nad chemiczną komunikacją owadów stworzył nowe możliwości w monitorowaniu
i zwalczaniu wielu ważnych grup szkodników. W miarę poznawania i syntetyzowania
feromonów kolejnych gatunków roślinożerców ten sposób regulacji ich
populacji będzie znajdował coraz szersze zastosowanie.
 W ograniczeniu problemów ze szkodnikami i patogenami bardzo ważna jest
jakość materiału nasadzeniowego. Tylko zdrowy i odpowiednio wyprodukowany
materiał szkółkarski wolny od chorób i szkodników gwarantuje, że w pierwszych
latach po posadzeniu nie powinny one sprawiać większego kłopotu. Natomiast
posadzenie roślin zawirusowanych lub porażonych przez trudne do zwalczenia
patogeny i zasiedlonych przez szkodniki, nie daje żadnej gwarancji powodzenia
podjętej produkcji. |